Nói với Sinh viên Y5

Bs Đỗ Hồng Ngọc

Hội thảo Y đức cho SV Y5 Trường ĐHYK Phạm Ngọc Thạch, Tp HCM 17.6.2017

Năm nay có sự chuẩn bị khá hơn các năm trước, dù số lượng SV khá đông, trên 500 em. Trước đó các em đã sinh hoạt ở lớp và đề xuất mỗi lớp một chủ đề để “thảo luận hội trường”: Đó là 4 chủ đề lớn: 1) First do no harm, 2) Hoa hồng thuốc, 3) Giáo dục sức khỏe cho bệnh nhân, 4) Bạo lực y tế.

Mỗi lớp đều thực hiện các “tiểu phẩm” với kịch bản cô đọng và ‘diễn xuất’ cũng khá hay, sau đó là cuộc thảo luận chung quanh vấn đề được đặt ra rất sôi nổi. Tiếc thời gian quá ít. Phải nói năm nay nhờ nhóm các bác sĩ trẻ trong bộ môn Y đức – Khoa học hành vi hoạt động tích cực, cùng với sự trợ giúp của nhóm hỗ trợ từ Sinh viên, nên Hội thảo có thể nói là thành công. Ngoài thầy Hiệu trưởng Ngô Minh Xuân, kiêm Trưởng Bô môn, thầy Trương Trọng Hoàng, Phó TBM, thầy Ngọc, Cố vấn, còn có các thầy cô được mời tham gia vào từng vấn đề như Cô Phi Yên, cô Hà, thầy Thanh, thầy Tuấn, anh Tân, cùng các cô bên mảng tâm lý. Bộ môn thì có Thanh Ngân, Kiều Chinh, Nguyên Hùng… trực tiếp trong BTC.

Riêng tôi, một “thầy thuốc già”, làm Cố vấn Bộ môn Y đức – Khoa học hành vi của Trường mấy năm nay cũng đã tham gia vào “chủ tọa đoàn” và có một bài phát biểu ngắn với các em: Nói với Sinh viên Y5 trong dịp này. Nhìn lại các bạn bác sĩ trẻ trong Bộ môn và các em sinh viên Y5, đã thấy giật mình: thầy trò cách nhau đã hơn… nửa thế kỷ. Biết bao nhiêu nước chảy qua cầu! Thời mình đã khác xa các em nhiều quá! Tuy nhiên, vẫn còn đó những vấn đề trong mối quan hệ Thầy thuốc – Bệnh nhân…

Từ lâu, tôi nghe ngóng, biết các em bây giờ không ít em chán nản, không muốn theo đuổi nghề y nữa. Thầy Thanh cho biết chắc có đến 50% các em Y5 đang chán nản, thầy Hoàng thì bảo chắc đến 90% muốn… bỏ nghề!

Tôi nghĩ, với tư cách là một người thầy thuốc già, có lẽ nên chia sẻ với các em về vài vấn đề như : Tại sao nên là Bác sĩ? Làm thế nào để trở thành một bác sĩ giỏi? và Làm thế nào để là một bác sĩ “hạnh phúc”?

Nhưng trước hết, tôi muốn ghi lại đây (trích dẫn) vài kết quả thăm dò ý kiến một vài SV Y5 để hiểu rõ hơn “nỗi lòng” các em, thế hệ thầy thuốc tương lai. Xin cảm ơn các em SV Y5 đã trả lới câu hỏi của thầy Ngọc, cám ơn Bs Mai Ngọc Thanh Ngân đã giúp thầy tiếp cận với các em.

Câu hỏi: “Trong thời gian học y khoa, đã bao giờ em chán nản, muốn bỏ nghề chưa? Và vì sao em mất động cơ học để trở thành BS?”

TLM

Ngày: 21:47 9 tháng 6, 2017

Con là sinh viên Y5, trong quãng đời sinh viên, đôi lúc con đã chán nản.

Có thể đó là lúc con thấy các bạn, anh chị có người thân làm trong ngành, hay còn gọi là “con ông cháu cha” chỉ cần học tàn tàn nhưng rồi lại kiếm được chỗ làm “ngon”.

Hay là đôi lúc con thấy các bạn “copy” bằng nhiều hình thức trong thi cử nhưng điểm lại cao hơn so với mình.

Rồi còn vấn đề bệnh nhân tin ông/bà hàng xóm hơn tin bác sĩ điều trị. Đôi khi con nghĩ không biết là do thói quen thì khó thay đổi hay do bác sĩ chưa biết cách truyền đạt. Rồi con thấy mỗi buổi sáng 1 bác sĩ phải khám tầm 50 bệnh, mỗi bệnh vài phút, con lại nghĩ là với thời gian như vậy làm sao có thể giải thích hay truyền đạt cho bệnh nhân, thế là lại hơi chán.

Đời sinh viên con cũng không ít lần bị bệnh nhân chửi, to tiếng, bây giờ còn thêm nạn bạo hành nhân viên y tế, rồi những tai biến y khoa lúc nào cũng lơ lửng trên đầu …

Năm 1 thầy có bảo tụi con viết vào giấy những lý do mà tụi con chọn ngành y. Con thấy các bạn viết rất nhiều, rất dài nhưng con chỉ nhớ là con viết rất ngắn gọn “Vì con thích”. Nhiều anh chị nói là nghề chọn mình chứ mình không chọn nghề, có lẽ vì lý do của con quá ít nên khi gặp bế tắc thì không có nhiều sự lựa chọn chăng. Nhưng mà giờ nếu hỏi lại câu hỏi đó chắc con cũng chỉ trả lời được là vì con thích, nếu không thích thì con nghĩ con chẳng làm được.

Tuy đời sinh viên đôi khi tự nhiên có cảm giác chán chán nhưng vẫn còn rất nhiều kỉ niệm thú vị lắm ạ. Bây giờ bác sĩ thì đông, nhiệm sở lại ít. Không biết lúc đi làm con sẽ có những cảm nhận và trải nghiệm như thế nào. Nhưng mà cũng đáng mong chờ phải không ạ?

From: Hương

Date: June 9, 2017 at 8:50:49 PM GMT+7

Em là sinh viên Y4. Năm thứ tư chỉ còn vài ngày nữa sắp kết thúc và bước sang năm 5, giờ trong em cảm thấy chán lắm. Em còn nhớ khi được đứng trước lớp để trình bày suy nghĩ của mình về câu hỏi: ’10 năm nữa , tôi là ai?’ lúc đó em đang học lớp 10. Em đã không ngần ngại trả lời em sẽ làm bác sĩ, em sẽ giúp dân mình vì dân mình còn nghèo và khổ. Em đã đậu vào trường với số điểm không phải lắng lo là mình có bị rớt hay không. Năm 1, có vẻ như chưa quen được cách học và bạn bè, em có thi lại nhiều môn và đậu, lúc đó buồn dữ lắm. Năm 2 và 3 , không còn phải thi lại, được đi lâm sàng, cọ xát nhiều hơn, tiếp xúc với bệnh nhân được nhiều hơn, có nhiều động lực hơn. Có thể là do cách học của em, lúc đầu  em học đọc bài từ từ gần đến thi học nhiều hơn chút; nhưng cho đến bây giờ dù thi ngập đến mặt vậy, em không hiểu sao em không cảm thấy sợ nữa mà thấy đơ ra thì đúng hơn… Sau mỗi kì thi, kiến thức của em giành cho môn đó tự động auto shift-delete; nên khi đi lâm sàng em như trên trời rơi xuống, dù có coi lại bài, cũng hiểu chút chút; rồi đâu lại đó. Em cũng biết muốn nắm những cái trên trời thì phải nắm những cái cơ bản trước là Sinh Lý, hoá sinh, sinh lý bệnh.  Đi lâm sàng gặp thầy cô nhiệt tình đôi khi họ truyền lửa trong lúc dạy em còn hứng thú, rồi đi những khoa để tự bơi là đầu em như mớ hỗn độn.

Có phải vì điểm số của bài thi làm em chán nản hay tại em không cố gắng hết mình. Em suy nghĩ lại giúp dân mình thì có đủ thứ cách, có nhất thiết phải làm bác sĩ? ….có phải em đang đổ lỗi cho mọi việc xung quanh? hay em cứ học hết 6 năm rồi chuyển sang ngành học khác.

From: Lan
Date: June 15, 2017 at 6:37:35 PM GMT+7

(…) Đây là ít dòng của em về vấn đề “Trong thời gian học y khoa, đã bao giờ em chán nản, muốn bỏ nghề chưa? Và vì sao em mất động cơ học để trở thành BS?”.

Từ năm 3 tới năm 5 này năm nào em cũng muốn bỏ học 3,4 lần !

Giáo dục và y tế, khi bị đem ra kinh doanh, tính lời tính lỗ, thì chả còn gì là nhân đạo, nhân văn, hay nhân bản. Liệu tôi có phải tiếp tục thỏa hiệp để tồn tại? Nghĩ tới đó lại càng chán ngán, ê chề.

(…)

Lương bác sĩ quá bèo bọt. 1 giờ làm nhân viên phục vụ ở Sh café được 18k, làm nhân viên ở cửa hàng tiện lợi FMart được 22k/giờ, làm nhân viên phục vụ ở nhà hàng Gy được 20k/giờ. Học bác sĩ 6 năm ra xin việc trầy trật nhận mức lương 11k/giờ.

(…)

Điều này dẫn tới các hậu quả như:

1. Bác sĩ không đủ sống với đồng lương chân chính. Muốn sống với nghề phải đi đêm với trình dược viên, phải ngồi phòng khám bệnh viện… Ngồi phòng khám rồi phải khám thiệt nhiều bệnh trong thời gian ngắn nhất, phải có “thái độ phục vụ rất công nghiệp”.

2. Bệnh nhân được khám như gà, mỗi người 2 phút. Bác sĩ bị đuổi đánh là do vậy; bệnh nhân không hết bệnh đi khắp các bệnh viện góp phần quả tải bệnh viện cũng do vậy; bệnh nhân tìm đến phòng khám có bác sĩ Trung Quốc, bị lừa hàng chục hàng trăm triệu cũng do vậy; bệnh nhân quay ra uống thuốc tàu thuốc nam thuốc bác thuốc tễ đầy corticoid cũng do vậy; ngành y tế bị chửi nhiều như hôm nay cũng là do vậy. Cay đắng không?

Đối mặt với những sự thật này, nói ra những sự thật này không hề dễ dàng. Tôi nói ra vì tôi dám nói, vì tôi thực sự muốn thay đổi, để bác sĩ no ấm hơn, để đồng bào tôi khỏe mạnh hơn.

(còn tiếp)

Nguồn: www.dohongngoc.com